Το παρόν Σχέδιο υλοποιείται με βάση τις κατευθύνσεις του Νόμου 4957/2022, στο πλαίσιο της πράξης «Μονάδα Στρατηγικού Σχεδιασμού Πανεπιστημίου Πελοποννήσου», η οποία έχει ενταχθεί στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση 2014-2020» με κωδικό MIS 5184856. Το Σχέδιο δύναται να περιλαμβάνει αναλυτικά τις εξής διαστάσεις:

1. Αποτύπωση των βασικών στοιχείων του Τμήματος, 

2. Αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης σε κεντρικούς πυλώνες, όπως είναι η εκπαίδευση, η έρευνα, οι υποδομές και οι υπηρεσίες,

3. Χαρτογράφηση των δυνατών και αδύναμων σημείων του Τμήματος σε συνδυασμό με το ευρύτερο περιβάλλον,

4. Αποτύπωση των στρατηγικών στόχων του Τμήματος. 

Το Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών ιδρύθηκε το 2003 με το Προεδρικό Διάταγμα 118/24 Απριλίου 2003 και ξεκίνησε την εκπαιδευτική του λειτουργία το Ακαδημαϊκό Έτος 2003-2004. Μαζί με το Τμήμα Φιλολογίας συγκροτεί τη Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών και Πολιτισμικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου που εδρεύει στην Καλαμάτα και στεγάζεται σε πέτρινα, διατηρητέα, ιστορικά κτήρια, τα οποία συγκροτούν μοναδικής αισθητικής αξίας εγκαταστάσεις σε επίπεδο Σχολής και Ιδρύματος, κατάλληλα διαμορφωμένα στο Ανατολικό Κέντρο της Καλαμάτας, μέσα στο Παλαιό Στρατόπεδο. Η αποστολή του Τμήματος, όπως περιγράφεται στο σκεπτικό του σχετικού άρθρου του ιδρυτικού Π.Δ. 118/24 Απριλίου 2003, που δημοσιεύθηκε στο φύλλο με αρ. 102/5.5.2003 της Εφημερίδας της Κυβέρνησης, είναι:

•          να καλλιεργεί και να προάγει τη γνώση για την ιστορία, την αρχαιολογία και τη διαχείριση των πολιτισμικών αγαθών με έμφαση στην ανάπτυξη της επιστήμης στους τομείς της Ιστορίας της Ελλάδας και της Ευρώπης, της Επιγραφικής, της Ενάλιας Αρχαιολογίας, καθώς και της Διαχείρισης Μνημείων και της Μουσειολογίας,

•          να παρέχει στους φοιτητές και τις φοιτήτριες τα απαραίτητα εφόδια που εξασφαλίζουν την άρτια κατάρτισή τους για επιστημονική και επαγγελματική σταδιοδρομία,

•          να οργανώνει μεταπτυχιακές σπουδές που οδηγούν στην κατάρτιση επιστημόνων με εξειδικευμένες γνώσεις σε επιμέρους γνωστικά αντικείμενα του Τμήματος και

•          να συμβάλλει στην ανάπτυξη των πολιτισμικών σπουδών σε συνδυασμό με τις σύγχρονες μορφές διαχείρισης των πολιτισμικών αγαθών και τη χρήση των νέων τεχνολογιών.

Το Πρόγραμμα Σπουδών, που έχει εναρμονισθεί με τις σχετικές προτάσεις/υποδείξεις της Πενταμελούς Επιτροπής Ειδικών της Εξωτερικής Αξιολόγησης του Τμήματος κατά τον Φεβρουάριο - Μάρτιο 2014 και έχει εκπονηθεί σε συνεργασία με τη ΜΟΔΙΠ του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου,  δίνει έμφαση στη διεπιστημονικότητα, εστιάζοντας όχι μόνο στις παραδοσιακές επιστήμες της Ιστορίας και της Αρχαιολογίας αλλά επιπλέον και στην αειφόρο διαχείριση των πολιτισμικών πόρων και ιδιαίτερα της πολιτιστικής κληρονομιάς. 

Οι προπτυχιακές σπουδές του Τμήματος διακρίνονται σε δύο Κατευθύνσεις: 

•    Κατεύθυνση Ιστορίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών και

•    Κατεύθυνση Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών.

Το Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών περιλαμβάνει εικοσιτέσσερα (24) Μαθήματα Κορμού για τα τέσσερα πρώτα εξάμηνα σπουδών, δεκαέξι (16) Μαθήματα Κατεύθυνσης, τέσσερα (4) Μαθήματα Επιλογής και Πτυχιακή Εργασία (προαιρετική). Η εκπόνηση της Πτυχιακής Εργασίας είναι προαιρετική, καθώς υπάρχει δυνατότητα αντικατάστασης από τρία (3) Μαθήματα Επιλογής επιπλέον των τεσσάρων (4) Μαθημάτων Επιλογής που υποχρεούται να παρακολουθήσει κάθε φοιτητής/τρια. Όλα τα μαθήματα (Κορμού, Κατεύθυνσης, Επιλογής) είναι τρίωρα. Στα Μαθήματα Επιλογής περιλαμβάνεται και η Πρακτική Άσκηση των φοιτητών/τριών ( με 4 ects) μόνο κατά το στ΄ εξάμηνο φοίτησης προς το παρόν. 

Ο πρωτοποριακός χαρακτήρας του Τμήματος ενισχύεται περαιτέρω από τα Εργαστήρια Αρχαιομετρίας, Ενάλιας Αρχαιολογίας και Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας, καθώς και από την Πανεπιστημιακή Αρχαιολογική Μουσειακή Συλλογή.

Ο συνδυασμός αφενός της Ιστορίας και αφετέρου της Αρχαιολογίας με τη Διαχείριση των Πολιτισμικών Αγαθών προσφέρει την ευκαιρία στους πτυχιούχους Τμήματος να διευρύνουν τις γνώσεις τους αλλά και τις δυνατότητες εξεύρεσης εργασίας σε περισσότερους επαγγελματικούς τομείς (π.χ. Αρχαιολογική Υπηρεσία, Μουσεία, τοπικά πολιτιστικά και πνευματικά κέντρα, τουριστικές υπηρεσίες κλπ.).

Επίσης, οι πτυχιούχοι του Τμήματος έχουν τη δυνατότητα να συμμετάσχουν στους διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ για την πρόσληψη εκπαιδευτικών στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.

Ας σημειωθεί, ακόμα, ότι το Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδών του ΤΙΑΔΠΑ είναι πιστοποιημένο από την Αρχή Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (ΑΔΙΠ) (2018-2023) με τον ανώτατο βαθμό.

Το ΤΙΑΔΠΑ λειτουργεί επιπλέον αυτή τη στιγμή τρία (03) αυτοχρηματοδοτούμενα Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΠΜΣ Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας, CultTech και ManTech), εκ των οποίων το δεύτερο δι-ιδρυματικό και αγγλόφωνο και το τρίτο ομοίως δι-ιδρυματικό. Πρόκειται κυρίως για πρωτοποριακά και διεπιστημονικά Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών που παρουσιάζουν ιδιαίτερη απήχηση όχι μόνο σε πρώην φοιτητές/τριες του Τμήματος αλλά και σε ανθρώπους που ήδη εργάζονται στον δημόσιο ή ιδιωτικό τομέα και προέρχονται από τον ευρύτερο χώρο των Ανθρωπιστικών Σπουδών.

Αυτή τη στιγμή, Σεπτέμβριος 2023, στο ΤΙΑΔΠΑ φοιτούν συνολικά 1153 φοιτητές/τριες κατανεμημένοι ως ακολούθως: 

α) 1021 φοιτούν σε Προπτυχιακό Επίπεδο,

β) 99 φοιτούν στα δύο Προγράμματα Μεταπτυχιακά Σπουδών του Τμήματος (μεταξύ των οποίων και τρεις αλλοδαποί φοιτητές/τριες από ΗΠΑ, Ινδία και Γαλλία που έχουν εγγραφεί στο ΠΜΣ CultTech). 

γ) 33 σε διδακτορικό επίπεδο. 

Στα ως άνω νούμερα ας προστεθούν και δύο φοιτητές/τριες (ένας από την Τουρκία και μία από την Πολωνία) που παρακολούθησαν μαθήματα στο Τμήμα μας στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Erasmus + κατά το χειμερινό εξάμηνο και μία από την Τουρκία κατά το εαρινό εξάμηνο. Αντιστοίχως, τρεις φοιτητές/τριες του Τμήματός μας συμμετείχαν σε προγράμματα κινητικότητας Erasmus +, καθώς μετείχαν σε πρόγραμμα πανεπιστημιακής ανασκαφής που γίνεται από κοινοπραξία πανεπιστημιακών ιδρυμάτων στην Ιταλία. 

Στο Τμήμα υπηρετούν δώδεκα (12) μέλη ΔΕΠ και τρία (3) μέλη ΕΔΙΠ που έχουν μοιρασθεί μεταξύ τους τη διδασκαλία των προσφερομένων μαθημάτων, καθώς και δύο (2) μέλη ΕΤΕΠ και τρία (3) μέλη διοικητικού προσωπικού, εκ των οποίων το ένα (1) βρίσκεται σε απόσπαση. Αυτό συνεπάγεται ότι η αναλογία διδασκόντων/ουσών προς προπτυχιακούς/ες φοιτητές/τριες είναι μόλις 1 : 68. 

Ας σημειωθεί ότι σε αρκετές περιπτώσεις υπηρετεί μόνο ένα μέλος ΔΕΠ ή ΕΔΙΠ, που θεραπεύει ένα συγκεκριμένο αντικείμενο, με συνέπεια να υπάρχει δυσανάλογος φόρτος εργασίας, διδακτικής ή άλλης, για τα συγκεκριμένα μέλη ΔΕΠ ή ΕΔΙΠ. Υπάρχουν και διδακτικά αντικείμενα που θεραπεύονται από μέλη ΔΕΠ του Τμήματος Φιλολογίας (Αρχαία Ελληνική Γραμματεία, Γλωσσολογία, Παλαιογραφία και Ειδική Αγωγή), αν και κάτι τέτοιο δεν είναι πάντοτε εφικτό, οπότε χρειάζεται να προσληφθεί εντεταλμένος διδάσκων/ουσα ή διδάσκων/ουσα στο πλαίσιο του Προγράμματος Απόκτησης Ακαδημαϊκής Εμπειρίας. 

Κατά το προηγούμενο ακαδημαϊκό έτος, 2022-2023, χρειάσθηκε να γίνει πρόσληψη τριών συμβασιούχων διδασκόντων/ουσών, είτε εντεταλμένων διδασκόντων/ουσών είτε για την Απόκτηση Ακαδημαϊκής Εμπειρίας, για τα ακόλουθα διδακτικά αντικείμενα: Πολιτισμική Ανθρωπολογία, Παιδαγωγικά και Νεοελληνική Γραμματεία. Ας σημειωθεί ότι πρόκειται για Μαθήματα Κορμού και για Υποχρεωτικά και όχι για Επιλεγόμενα Μαθήματα. Πάντως, υπάρχουν αρκετά, κυρίως επιλεγόμενα μαθήματα, που πλέον δεν προσφέρονται ελλείψει κατάλληλου ανθρώπινου δυναμικού. Ας σημειωθεί, ακόμα, ότι ένα μέλος ΔΕΠ και ένα μέλος ΕΔΙΠ συμμετείχαν σε προγράμματα κινητικότητας στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Erasmus + κατά το προηγούμενο ακαδημαϊκό έτος (Ιταλία).

Το Τμήμα στεγάζεται, όπως έχει ήδη σημειωθεί, από κοινού με το Τμήμα Φιλολογίας σε κατάλληλα ανακαινισμένα κτήρια του Παλαιού Στρατοπέδου της Καλαμάτας, που παραχωρήθηκαν από τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες προς τούτο. Αν και τα κτήρια έχουν ανακαινισθεί και εξοπλισθεί κατάλληλα, υπάρχουν αυξημένες ανάγκες χρηματοδότησης για τη συντήρησή τους, καθώς έχουν ήδη παρέλθει σχεδόν 20 χρόνια από τότε. Ομοίως αυξημένες είναι και οι ανάγκες χρηματοδότησης της λειτουργίας των Εργαστηρίων και της Πανεπιστημιακής Μουσειακής Συλλογής. Υπάρχει επίσης επαρκής φοιτητική μέριμνα, καθώς λειτουργεί κοινή Φοιτητική Λέσχη για τους/τις φοιτητές/τριες της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών και Πολιτισμικών Σπουδών και Φοιτητική Εστία, όπου μπορούν να διαμείνουν, ύστερα από επιλογή βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων, φοιτητές/τριες από κάθε Πανεπιστημιακή Σχολή που εδρεύει στην Καλαμάτα. Λειτουργεί, τέλος, παράρτημα της Πανεπιστημιακής Βιβλιοθήκης που εξυπηρετεί τόσο τους/τις φοιτητές/τριες του ΤΙΑΔΠΑ όσο και εκείνους/ες του Τμήματος Φιλολογίας. Καθώς τα δύο προαναφερθέντα Τμήματα ιδρύθηκαν πριν από 20 περίπου χρόνια, υπάρχουν αυξημένες ανάγκες εμπλουτισμού των συλλογών του παραρτήματος της Πανεπιστημιακής Βιβλιοθήκης, ιδιαίτερα με περιοδικές εκδόσεις που δεν εντάσσονται σε πλατφόρμες, όπως το JSTOR. 

Ας σημειωθεί, ακόμα, ότι τα γραφεία των διδασκόντων/ουσών δεν είναι ατομικά, καθώς πολλές φορές τα μοιράζονται ακόμα και τέσσερις διδάσκοντες/ουσες. Υπάρχει, πάντως, μέριμνα ώστε ακόμα και οι συμβασιούχοι διδάσκοντες/ουσες να έχουν γραφείο, έστω και αν το μοιράζονται με άλλους τρεις ταυτόχρονα.

Οι φοιτητές/τριες του Τμήματος έχουν τη δυνατότητα να αναπτύσσουν ακαδημαϊκές και ερευνητικές δεξιότητες στο πλαίσιο μίας σειράς στοχευμένων δράσεων που υλοποιούνται κατά καιρούς από το Τμήμα. Έτσι, πέρα από τη διδακτική δραστηριότητα, οργανώνονται κάθε χρόνο από το 2017 και εντεύθεν Πανελλήνια Φοιτητικά Συνέδρια Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας με συγκεκριμένο θεματικό άξονα, ανάλογο με την τρέχουσα πολιτικοοικονομική επικαιρότητα. Επίσης, προσφέρονται σεμιναριακές διαλέξεις από διαπρεπείς ερευνητές, ομοεθνείς και αλλοδαπούς. Τέλος, πραγματοποιούνται εκπαιδευτικές εκδρομές σε αρχαιολογικούς χώρους, όπως για παράδειγμα στην αρχαία Ολυμπία, την Ακροκόρινθο, την αρχαία Μεσσήνη, την Καστανέα της Μεσσηνιακής Μάνης κ.α.

Σκοπός της ανάλυσης SWOT είναι η αποτύπωση των δυνατών και αδύνατων σημείων του Τμήματος, καθώς και του εξωτερικού περιβάλλοντος, με στόχο να προσδιορισθούν τα μέτρα που χρειάζεται να ληφθούν για τη βελτιστοποίηση της λειτουργίας του

Αποτύπωση των βασικών στρατηγικών αξόνων και κατευθύνσεων του Τμήματος με βάση την ευρύτερη στρατηγική του Πανεπιστημίου. Κάθε στρατηγικός άξονας επιμερίζεται σε στρατηγικούς στόχους, σε ετήσιο προγραμματισμό επίτευξης στόχων και σε δράσεις υλοποίησης.