To Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών, ιδρύθηκε με Προεδρικό Διάταγμα (118/24 Απριλίου 2003: «Ίδρυση Σχολών και Τμημάτων στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου») και ξεκίνησε την εκπαιδευτική του λειτουργία το Ακαδημαϊκό Έτος 2003-04. Έχει έδρα την Καλαμάτα, μια πόλη ιδανική για τη λειτουργία του, η οποία μαζί με την ευρύτερη περιοχή της Μεσσηνίας συγκροτεί ένα σημαντικό πολιτισμικό χώρο από τους προϊστορικούς χρόνους μέχρι σήμερα. 

Η ιστoρική διάρκεια και εξέλιξη της Καλαμάτας από τoυς πρoϊστoρικoύς χρόvoυς έως σήμερα αποτυπώνεται κατά μεγάλo μέρoς στη σύγχρονη πόλη, με τη σταδιακή επέκτασή της από την ευρύτερη περιοχή του κάστρου πρoς τo λιμάvι. Τo ιστoρικό κέvτρo της πόλης, η παλιά πόλη, περιλαμβάvει τoυς χώρoυς όπoυ αvαπτύχθηκε o oικισμός της κλασικής, βυζαvτιvής, φραγκικής και oθωμαvικής επoχής, καθώς και τμήμα τoυ χώρoυ πoυ αvαπτύχθηκε κατά τηv επoχή της oικovoμικής άvθησης της πόλεως, στα τέλη τoυ 19oυ αιώvα. Στο Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να γνωρίσει τις σημαντικότερες αρχαιολογικές θέσεις της περιοχής από τη νεολιθική μέχρι τη μεταβυζαντινή εποχή και μέσα από αντιπροσωπευτικά ευρήματα να προσεγγίσει και να εμβαθύνει στην ιστορία των διαφόρων περιοχών της.

Πολύ κοντά στην πόλη εκτείνεται ο αρχαιολογικός χώρος της αρχαίας Μεσσήνης, μια από τις σημαντικότερες σε μέγεθος αλλά και  διατήρηση πόλεις της αρχαιότητας. Η αρχαία πόλη, με το ιερό του Ασκληπιού και τα άλλα ιερά της, τα δημόσια οικοδομήματα, τις επιβλητικές της οχυρώσεις, βρίσκεται μέσα σε ένα «αλώβητο μεσογειακό τοπίο» και συνιστά ένα ανοικτό βιβλίο ιστορίας, αρχαιολογίας και πολιτισμικής διαχείρισης.

Βάσει του ιδρυτικού Προεδρικού Διατάγματος 118 της 24ης Απριλίου 2003, που δημοσιεύθηκε στο φύλλο αρ. 102/5-5-2003 της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως, «Το Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών έχει ως αποστολή:

• να καλλιεργεί και να προάγει την γνώση για την ιστορία, την αρχαιολογία και την διαχείριση των πολιτισμικών αγαθών με έμφαση στην ανάπτυξη της επιστήμης στους τομείς της Ιστορίας της Ελλάδας και της Ευρώπης, της επιγραφικής, της ενάλιας αρχαιολογίας καθώς και της διαχείρισης μνημείων και της Μουσειολογίας, 

• να παρέχει στους φοιτητές και τις φοιτήτριες τα απαραίτητα εφόδια που εξασφαλίζουν την άρτια κατάρτισή τους για επιστημονική και επαγγελματική σταδιοδρομία, 

• να οργανώνει μεταπτυχιακές σπουδές που οδηγούν στην κατάρτιση επιστημόνων με εξειδικευμένες γνώσεις σε επιμέρους γνωστικά αντικείμενα του Τμήματος και 
• να συμβάλλει στην ανάπτυξη των πολιτισμικών σπουδών σε συνδυασμό με τις σύγχρονες μορφές διαχείρισης των πολιτισμικών αγαθών και την χρήση των νέων τεχνολογιών».
  

•  Ιστορία 

• Αρχαιολογία 

•  Ιστορία της Τέχνης

• Πολιτισμική Διαχείριση

Προβλέπονται 24 Μαθήµατα Κορµού για τα τέσσερα πρώτα εξάµηνα σπουδών. Όλα τα Μαθήµατα Κορµού είναι υποχρεωτικά και αποσκοπούν στην εισαγωγική και βασική κατάρτιση των φοιτητών στους θεµελιώδεις επιστηµονικούς κλάδους του Τµήµατος. Κατά το Δ΄ εξάµηνο και, ειδικότερα, εντός του μηνός Μαΐου, οι φοιτητές επιλέγουν υποχρεωτικά και δεσµευτικά µια από τις δύο Κατευθύνσεις του Τμήματος:

• Ιστορίας και Διαχείρισης Πολιτισµικών Αγαθών 
• Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισµικών Αγαθών

Η φοίτηση σε κάθε μια από αυτές τις Κατευθύνσεις περιλαµβάνει 16 υποχρεωτικά µαθήµατα:   

• Δέκα (10) μαθήματα προσδιορίζουν τη θεματική της Ιστορίας και εννέα (9) μαθήματα τη θεματική της Αρχαιολογίας αντίστοιχα.

• Πέντε (5) µαθήµατα προσδιορίζουν τη θεματική της Διαχείρισης Πολιτισµικών Αγαθών εντός του Θεματικού Κύκλου της Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών και τέσσερα (04) τη θεματική της Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών εντός του Θεματικού Κύκλου της Ιστορίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών. Τα τρία από αυτά είναι κοινά και στους δύο Θεματικούς Κύκλους και πραγματοποιούνται με συνδιδασκαλία.

• Δύο (2) αφορούν µαθήµατα Παιδαγωγικής Διδασκαλίας, είναι επίσης κοινά και στους δύο Θεματικούς Κύκλους και πραγματοποιούνται με συνδιδασκαλία.

• Ιστορίας και Διαχείρισης Πολιτισµικών Αγαθών 
• Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισµικών Αγαθών